Wollert Henrik Krohn – «Mirakeldoktoren»

Wollert Henrik Krohn blei fødd 2. januar 1858 i Lindås. Faren hans, Michael Krohn, var frå 1862 distriktslege i Indre Nordhordland med bustad i Mjeldalen på Osterøy.

Wollert Henrik avla medisinsk embetseksamen i 1882 og kom straks etter til Ytre Arna. Folket i Ytre Arna hadde i lang tid arbeid for å skaffa seg fast lege i fabrikkstaden. Dei hadde sett ned ei nemnd og dei kontakta Krohn for å få han til Ytre Arna. I åtte år var han også fast lege ved Vossebana, som kom i drift i 1883.

«Krohn vart legende i levande live», skreiv Arnold Nævdal i ein artikkel i Mål og Miljø i 1980.

«Alle som møtte doktor Krohn i hans rike gjerning i Arna gjennom tretti år, lærde å kjenna han som mannen med dei gode hendene og det varme hjarta», skreiv Nævdal.

I 1910 skrev Krohn ein artikkelserie i VG. «Fra mitt samliv med fiskerne paa Vestlandet» var tittelen på artikkelserien. Bakgrunnen for denne serien var at  Mons Mjelde, hans gode ven frå oppveksten i Mjeldalen, nyleg var blitt ny redaktør i VG. Han bad Krohn om å skrive ein slik serie. I ein introduksjonsartikkel til serien skreiv Mons Mjelde:

«Frå alle Vestlandets fjorde, ja, helt opp til Nordland og Finmarken, strømmer syke og sårede til ham. Og selv gjør han lange reiser ut til sine pasienter, han har både egen dampbåt og motorskøyte for sine sykebesøk. Sine ferier om sommeren tilbringer han på sin store seilkutter. Blant sine kolleger går han under navn av «mirakeldoktoren», hvori ligger både en kollegial hyldest og en bitte liten smule misundelse. Han har en eiendommelig evne til å utgyde mod og fortrøstning», skreiv Mons Mjelde.

I artikkelserien forteller Krohn om en hendelse der han hadde reist ut til havs for å se til en ung mann som hadde fått ein voldsom lungebetennelse.

«Jeg besluttet meg til å bli liggende der om natten for å gripe ind om det skulle vise seg fornødent, og hadde den glæde å kunne erklære faren over klokken 6 om morgenen. Så skulde jeg dra med min damper, men da kom alle naboene med presenter til mig, fordi jeg hadde tatt mig så av gutten. Ėn bragte en hummer, én to store flyndrer, én en svær torsk, én melk, én 5 egg, og én 4 store krabber. Jeg måtte da traktere med det jeg hadde og gav dem lidt tobak i piperne og en dram vin. Og da det var deilig vær, lot jeg damperen gå med sakte fart, mens jeg spilte en koral for dem og for alle som kom til på haugerne i den deilige, stille søndagsmorgen.»

Krohn var oppteken av samkjensla mellom menneske og meinte at felles strev og kamp binder mennesker saman.

«Man tenke seg bare motsetningerne fra byerne, hvor folk lever og dør i samme hus uden at vide hindandens navn engang», skreiv han.

Krohn hadde ord på seg for å ha overnaturlege evner. Eldste sonen hans, Henrik Michael Krohn, som også blei lege, har fortalt om eit tilfelle under ein fjelltur i traktene ved Hodnaberg og Hamlagrø da han opplevde farens evner på dette feltet for første gong:

«Jeg minnes godt, det var en fin julidag i 1902, vi hadde gått en lang tur og kom tilbake til sæterhytten ut på dagen. Da det led på ettermiddagen ble far urolig, og plutselig sa han: I dag har det skjedd en dødsulykke i fabrikken. Da vi kom hjem igjen til Ytre Arna fikk vi vite at nettopp den dagen – den 9. juli 1902 – hadde en mann mistet livet på fabrikken.»

Mannen som blei teken av ei maskin i Ullvarefabrikken var Karl Hylkje,

«Det er vorte sagt og skrive om Krohn at han var stor psykolog og stor som lækjar, men først og fremst var han stor som menneske. Han såg samanhengen i tilværet og hadde ei djup og inderleg varm kjensle for alt liv. Alt i den store natur var for han eit Guds under – og hans liv og arbeid vart ein hyllest til det store skaparverket», skreiv Arnold Nævdal.

Det var mange ulike oppgåver ein lege kunne få. I 1888 kom kong Oscar 2. til Bergen og tok toget til Voss. På Garnes stasjon møtte heradstyret opp og ordførar Veset framførte gode ord til kongen. Men bak i folkemengden stod ein gutt som ropte: «Ned med Majesteten!» Kongen lot som ingenting. Men folk var redde for kva som kunne skje med gutten. Dei køyrde han til dr. Krohn i Ytre Arna og han skreiv ut ein erklæring om at gutten ikkje var tilrekneleg, skeiv Ivar J. Gubberud i boka «Vossebana 1883-1983».

Kong Oskar 2. blei utsatt for majestetskrenking på Garnes stasjon og dr. Krohn måtte ordne opp. (Foto: Wikimedia)

Krohn var hardt plaga av sjukdom heile sitt vaksne liv. Heilt frå studiedagane var han plaga av gikt. Denne sjukdommen blei etter kvart ei intens liding, som til slutt braut han ned.

Men han ga ikkje så lett opp. Då han ikkje lenger var i stand til å gå, og koma seg ned trappen til kontoret, fekk han laga ein heisordning gjennom golvet og firde seg ned i kontorstolen, og blei heist oppatt når arbeidsdagen var over.

I Ytre Arna dreiv han sitt eget sykehus hvor det ble utført om lag 100 operasjoner hvert år. Sjukepleieren Anna Brun dreiv sjukehuset.

Wollert blei snart gift med Caroline Marie Jebsen, dotter av fabrikkeigar Johan Jebsen. Han heldt foredrag for arbeiderne om førstehjelp

Då han låg på det siste spilte Arne Musikforening 1. juledags morgon 1912 i Ytre Arna sentrum. Ifølge Arnold Nævdal sette Krohn meget stor pris på denne helsinga frå sine vener i Musikforeninga, der han sjølv hadde vore aktivt med frå han kom til fabrikkstaden i 1882 og så lenge helsa held. Musikforeninga har helde fram med dette kvar juledags morgon i alle år sidan.

Krohn døydde 17. januar 1913, 55 år gamal.

Dr. Krohns veg i Ytre Arna har fått namnet sitt etter Wollert Henrik Krohn.

Krohn var sterkt oppteken av religion og hadde studert Bibelen.

«Han var djupt religiøs, men neppe dogmatisk», skreiv Nævdal i Mål og Miljø. Han viser til noko Krohn sa til sine:

«Jeg tror at ethvert menneske får Kristus på den måten de forstår. Jeg har fått ham på min måte».